İlk yardımcıların bilmesi gereken konulardan biri de yaşam bulguları göstergeleridir. Önemli yaşam bulguları göstergeleri ile kişinin durumunu tespit etmek daha kolaydır. Aynı zamanda vital bulgulardan da bahsetmek gerekir. Vital bulgular ise hekimlerin muayene öncesi ölçtüğü 4 yaşamsal belirtiden oluşur. Bu belirtiler şunlardır:
- Vücut ısısı
- Nabız sayısı
- Solunum sayısı
- Tansiyon
Yaşam Bulguları Nasıl Değerlendirilir?
Yaşam bulgularında hasta ya da yaralının aşağıdaki durumları baz alınır:
- Bilinç
- Solunum
- Dolaşım
- Vücut Isısı
- Kan Basıncı
Yaşam bulguları normal değerleri ise bu maddelerin her birinde açıklanmıştır.
Bilinç Değerlendirmesi
Normal bilincinde olan bireyler kendilerine yöneltilen her uyarana tepki verir. Bu nedenle bilinç, hasta ya da yaralının geçirdiği travmanın büyüklüğünü gösterir. Buna göre bilincin değerlendirilmesi şu şekilde yapılır:
Bilinç yerindeyse, tüm uyaranlara yanıt verilir.
- derecede bilinç kaybında, sözlü ve gürültülü uyaranlara yanıt verilir.
- derecede bilinç kaybında, ağrılı uyaranlara yanıt verilir.
- derecede bilinç kaybında, kişi hiçbir uyarana yanıt vermez.
Solunum Değerlendirmesi
Solunum değerlendirilirken bakılması gereken 3 faktör vardır. Bunlar:
- Solunum Sıklığı
- Solunum Aralıklarının Eşitliği
- Solunum Derinliği
Hasta ya da yaralının 1 dakika içinde nefes alıp verme sayısı solunum sıklığını belirler. Buna göre 1 dakikalık solunum sayısı normal değerleri şu şekildedir:
- Yetişkinlerde 12-20
- Çocuklarda 16-22
- Bebeklerde 18-24 olarak bilinir.
Vücut Isısı Değerlendirmesi
İlk yardımda vücut ısısını ölçmek için koltuk altı bölgesini kullanmalısınız. Buna göre;
- Normal Vücut Isısı: 36,5 °C’dir.
- 36,5 °C üstü yüksek ateş,
- 36,5 °C altı ise düşük ateş olarak bilinir.
- 41-42 °C üstü ve 34,5 °C tehlikelidir.
- 31 °C ve altı ise ölümcül derecelerdir.
Kan Basıncı Değerlendirmesi
Kan basıncı, hasta ya da yaralının durumunu belirlemek adına ölçülmez ancak ilk yardımcıların bilmesi gereken bir konudur. Kısaca kan basıncı, kalbin kan pompalama esnasında uyguladığı basınçtır. Normal basınç değeri ise 50/100- 100/140 mm Hg olarak bilinir.
Bununla birlikte nabız sayısı da oldukça önemlidir. Bunun için öncelikle nabız alınabilecek yerlerin bilinmesi gerekir. Kişide nabız alınmak için bakılan yerler şunlardır:
- Şah Damarı (Adem elmasının her iki yanında)
- Kol Damarı (Kolun iç yüzü, dirseğin üstü)
- Ön-Kol Damarı (Bileğin iç yüzü, başparmağın üst hizası)
- Bacak Damarı (Ayak sırtının merkezinde)
Nabız Sayısı Değerlendirmesi
- Yetişkin bir kişide 1 dakikalık nabız sayısı 60–100 arasındadır.
- Çocuklarda 1 dakikalık nabız sayısı 100–120 arasındadır.
- Bebeklerde 1 dakikalık nabız sayısı 100-140 arasındadır.
